woensdag 14 juli 2010

Lezen in Larsson

Eerst wilde ik helemaal niets schrijven, het beeld van de foto voor zich laten spreken.

Ik liet het moment voorbij gaan, blogte - nee, het is blogde volgens het kofschip en volgens de spellingscontrole die het soms wel en soms niet doet. Ik schreef wel maar niet over het boek dat ik lees.

Poog te lezen en onderwijl proberen te begrijpen wat er nu zo geweldig is aan de "Millennium Trilogie". Voor mij ligt deel 1. Ik lees in het Engels en in het Engels heet het "The Girl with the Dragon Tattoo". Tot dusver zegt die titel mij niets.

De Nederlandse vertaling: "Mannen die vrouwen haten", makes sense though en dat komt doordat ik gebladerd heb. Eigenlijk kan ik met deze opmerking mijn blog voor vandaag stoppen. U weet genoeg. Ik heb gebladerd. I'm not hooked. Ik ben niet verkocht of voldoende ingezogen in het verhaal.

Laat ik zeggen dat ik een moeilijk lezer ben. Vreselijk vaak kunnen boeken, Engelse maar vooral ook Nederlandse romans mij niet boeien. Misschien zal ik ooit eens een lijstje van mislukte leespogingen maken. Misschien biedt dat kostelijk leesvermaak. Maar terug naar mijn meest recente poging.

Ik heb het lang uitgesteld. Ik denk dat ik al in 2008 hoorde over dit boek. Een Nederlandse woonachtig in Noorwegen had mij erop attent gemaakt. Zij vroeg of ik het kende, misschien was het later dan 2008 want de hype had mij, zelfs mij bereikt dus ik had erover gehoord.

Natuurlijk, zo gaat het altijd, je hoort ergens over en prompt kom je het overal tegen. Bizar. Ik kocht niet. Ik bladerde. Ik woog af: Nederlands of Engels. Als ik Zweeds zou lezen zou ik het in het Zweeds lezen. Ik probeerde te bepalen wat de betere vertaling zou zijn. Wat het prettigste zou lezen. Ik kwam er niet uit.

Ik vond de openingspagina fascinerend, dat wel maar niet genoeg om te kopen. Van deel 2: "The Girl who played with Fire" vond ik de eerste zin intrigerender. Logisch als die beschrijft hoe een meisje, een jonge vrouw of vrouw vastgebonden ligt 'to a narrow bed with a steel frame' 1.

Wow, een SM setting zomaar neergekwakt, samengevat in de drie regels die de eerste alinea vormt? Ik was bijna geneigd deel 2 te kopen en daarna te besluiten over een eventuele vervolgaankoop. Ook dat deed ik niet. Mijn verjaardag kwam en er werd gevraagd of ik deel 1 wilde krijgen als cadeau, ik weigerde.

En nu heb ik dan, dankzij een aanbieding en een gemoedstoestand die afstand, dus een zekere onverschilligheid, en excitement over de ontdekking van een ander boek combineerde. Opeens had ik zoiets van: vooruit, doe het gewoon. Bestel het met de andere boeken, als dit tegenvalt heb je in elk geval alternatief leeswerk voorhanden.

Ik ben aanbeland op bladzijde 107, het begin van hoofdstuk 7 en ik ken de ontknoping van het mysterie in grote lijnen. Toen ik gisteren bladerde, belandde ik direct al bij de oplossing van het raadsel. Toeval bestaat niet, of wel? En vandaag heb ik verder gebladerd. Ik denk dat ik in grote lijnen weet hoe het plot zich zal ontvouwen.

Dit gedrag, dit ongeduldige, niet betrokken, ongeïnteresseerde, zelfs respectloze leesgedrag zegt vast meer over mij dan over de schrijver. Immers, hoe kan mijn zienswijze at odds zijn met die van zovelen die het boek - de boeken maanden, jarenlang al in de bestsellers top 10 houden.

Natuurlijk, de voortijdige dood van de auteur speelt daarin een rol, de hype die ongetwijfeld hiermee verband houdt ook. Maar toch... Waarom roemt 'men' dit boek terwijl ik verveeld bladder, vooruit lees, het boek wegleg en zelfs met enige vermoeidheid bedenk of ik nog wel door wil lezen.

Ik irriteer me aan de annotatie - of hoe moet ik het noemen - onder de hoofdstuknummering. Wat betekent: 'Friday, 3.i' 2? Als altijd verdwaal ik in de vele namen die ook nog eens op elkaar lijken: Berger en Bergson en volgens mij ook nog Lindberg - ik heb ze niet meer gecontroleerd aan de hand van het boek maar zoiets is het toch.

De Zweedse plaatsnamen, bedrijfsnamen, cultuur - ze zeggen mij niets en ik heb sterk het idee dat hierdoor een deel van de charme of herkenbaarheid van het verhaal voor mij verloren gaat. Ik vraag me af hoe het zou zijn als dit verhaal zich in Londen en een dorpje in Schotland zou afspelen.

Ik vraag me af of ik er niet beter aan gedaan zou hebben het boek in het Nederlands te lezen. Waarschijnlijk niet, gezien de stapel onafgelezen romans. Zou het beter zijn het boek weg te leggen? Het later een tweede kans te geven zoals ik met een aantal andere boeken wel deed - maar in die gevallen lang voor ik bij hoofdstuk 7 was aanbeland. De eerlijkheid gebied mij te melden dat ik me niet kan herinneren welk boek ik die tweede kans daadwerkelijk geboden heb.

Ik wil hoe dan ook dit deel uitlezen, ik wil hoe dan ook aan deel 2, dat boek met die SM scene, beginnen. Ik wil dit boek een kans geven, het mooi vinden of spannend of intrigerend. Ik wil niet gapen, me vermoeid voelen en bladeren. Ik wil niet vechten tegen mezelf. Tjee, het is maar een boek! Ik heb genoeg andere, maagdelijke boeken. Zucht.

Het wordt weer donkerder en donkerder hier in hartje Amsterdam. Het zal zo opnieuw gaan hozen en waaien. De zon kleurt de boompjes op het dakterras hiertegenover in gouden tinten die Rembrandt schitterend had kunnen vastleggen was hij hier bij mij geweest. En nu, alsof het licht is uitgedaan, is het weer verdwenen dat effect.

De lucht is loodgrijs. En opnieuw die reep zon. Dit is spannender dan mijn boek. Mooier. Dreigender. Weer gaat het licht uit. De lucht is bijna zwart nu. Ik gooi zo de ramen dicht, de lichten aan, de wijn open en wie weet krul ik me wel op met dat boek.

Misschien nu het verhaal geopend is - ik ben al mijn schrijverstermen kwijt, beter zou ik een schrijfboek lezen. Nee! Ik ga nog even door met Larsson al is het maar om uit te vinden wat het belang is van die draken tatoeage - of waarom de Engelse titel afwijkt van de Zweedse en Nederlandse titel.

Ik gok dat dat is om de controverse die een titel als Men who hate Women vooral op de Amerikaanse markt teweeg zou hebben gebracht te voorkomen. Zo'n titel kost lezers, geeft lagere verkoopcijfers en brengt derhalve minder op. Zo prozaïsch is het boekenvak.


Kate
14 juli 2010

p.s. ik merk dat ik weer veel Engelse termen door mijn schrijven heen gooi. Geen idee waarom, misschien omdat ik over een Engelstalig boek blog. Ik zou het niet moeten doen maar ben te lui om Nederlandse equivalenten te zoeken. En ach, het heeft ook wel iets. Ik laat ze staan.



1 Citaat uit het voorstukje van The Girl who played with Fire op bladzijde 535 van The Girl with the Dragon Tattoo, Stieg Larsson, MacLehose Press, London, 2008.
2 Idem, bladzijde 107