Op de hoge, hoge daken rijdt de bisschop met zijn knecht
Wil je weten, lieve kinderen wat hij tot zijn knechtje zegt
Kijk eens even beste Piet of je ook stoute kinderen ziet
Kijk eens even beste Piet of je ook stoute kinderen ziet
Kijk, ik weet wel een beetje over slavernij: BDSM maar zeker ook historische slavernij - en ze zijn onvergelijkbaar, laat dat duidelijk zijn. Slavernij: ellende, honger, pijn, verkrachting, gezinsontwrichting, uitputting, vernedering, mutilatie en erger.
Aan zulke beelden wil je je kinderen inderdaad niet aan blootstellen maar wat weten kinderen van vier, vijf, zes jaar oud over de zwarte bladzijdes in de geschiedenissen van Afrika, Amerika, Portugal, Spanje, vele andere landen, en Nederland?
Wat moeten zij erover weten, op die leeftijd en wie heeft bedacht dat er een stigma wordt ingeprent door Pieten te laten zijn wie ze zijn: jolig, behendig, zorgzaam, allesziend, ondersteunend maar ook initiatiefrijk? Ja, hij is de knecht, de medewerker van Sint Nicolaas maar dat betekent niet dat hij een slaaf is. Hij ziet er ook allerminst bang of slaafs uit.
Hij is alles wat de oude, statige bisschop niet kan zijn. Beiden dragen velours, fluweel maar Piets kledij is kleurrijker, uitbundiger. Hij tooit zich met gouden sieraden zoals de jeugd van tegenwoordig die ook in de oren en waar niet draagt. Wie weet zitten er wel tatoeages onder die roetvlekken op zijn lichaam?
Roet, dat is waar zijn zwarte kleur vandaan komt want hij springt door de schoorsteen en een ieder die zich schoorsteenvegers kan herinneren weet hoe zwart je bent na een dagje werken op de hoge daken. Hij is jonger dan de Sint, leniger, sneller - heeft misschien wel een beter gehoor. Zij zijn tegenpolen.
Het is jammer dat men de roede, het zakje zout en de zak overboord heeft gegooid in de jaren zeventig of tachtig. Het uitdelen van straf vereist intelligentie en inzicht en moed. Juist dat spel tussen het enge en lieve, de boeman en de gulle gever, gaf diepte zoals dat in elk sprookje te vinden is.
Sinterklaas is natuurlijk een sprookje. Hij bestaat niet. Er zijn elementen in het verhaal die absoluut niet 'echt' zijn. Het is een oefening in inbeelding en geloof en dat is wat de kinderen langs de kant, voor de kachel, tijdens het zingen en het wachten vervult en bezighoudt: 'Zou de goede Sint wel komen...?'.
Dat wachten is jammer genoeg van circa een maandje voor 5 december verlengd naar bijna drie maanden. Vreselijk lang, lijkt mij dat voor kinderen die met spanning uitzien naar het heerlijk avondje. Ik kijk niet naar alle journaals en programma's in de aanloop, geen idee hoe 'dom' Zwarte Piet er in is.
Hij is het niet. 'Alles ziet die slimme Piet', gaat het lied van Op de hoge, hoge daken verder, 'zich vergissen kan hij niet'. Deze Piet is geen slaaf, niet onderdanig, niet wat nogal oversture lieden van binnen- en buiten dit land ervan willen maken. Zij konden zich beter bezighouden met echt ernstige misstanden.
Als ik de Goed Heiligman was, dan zou ik Piet opdragen al deze zure, zich gekleineerd voelende mensen in de zak te doen en hen te droppen in landen waar slavernij (Boko Haram, Bangladesh), mutilatie (IS), ziekte (West Afrika), verminking (besnijdenis), gezinsontwrichting, honger, wateroverlast en -tekort, corruptie en oorlog heerst.
Laat ze daar met veel kabaal een lans breken voor een betere, rechtvaardiger wereld maar stop dit redelijk goede Nederland te ontwrichten want dat zal en kan beslist de bedoeling niet zijn. Het maakt mij ziek, boos, verbaasd en verbijsterd al vele maanden lang. Negentig arrestanten bij de intocht in Gouda? Belachelijk!!!
Sinterklaas is een sprookje voor jonge en oudere mensen. Ik herinner me de jaren langs de route op het Damrak, mijn broertje die aan Piet vroeg om ook een handvol snoepjes voor zijn zusje. 's Avonds zingen bij de nephaard. Er lag een wortel voor het paard, een sigaar voor Sint Nicolaas en een sigaret voor Piet.
De volgende ochtend waren de schoentjes en asbakken gevuld, de wortel verdwenen. Op vijf december werd er hard op de keukendeur geklopt en in de kamer vonden we een gedekte tafel met snoepgoed en pakjes met onze namen erop en een afzender: van de breipiet, van de garagepiet, van de snoeppiet.
Met Sinterklaas werd er grootser uitgepakt dan op enig andere dag in het jaar. Ook later. Wij bleven in het gezin het leukste feest van het jaar vieren met pakjes en gedichten en surprises en lekkernijen. Het is voor mij een feest van gezelligheid, op en top Nederlands. Laat dat vooral zo blijven.
Of moet de Sint straks door kleine Michael Jacksons worden vergezeld met gebleekte huid, ontkroesd haar en andere enge aanpassingen aan het uiterlijk, uitstraling van hen die duidelijk niet trots zijn op hun afkomst, zichzelf? Ik hoop het niet. Dat is de slechts mogelijke boodschap die je kinderen kunt meegeven.
Gun hen en mij ons sprookje, onze traditie, onze geschiedenis zonder er van alles bij te halen dat er niet bij hoorde of hoort. Of zoals de Sint het gisteren op het Leidseplein in Amsterdam liet zien: 'Makkers staakt uw wild geraas'.
Ik wens u een fijne, gezellige en warme Sinterklaastijd.
Kate
17 november 2014
1. De prent van Sint en Piet op het dak is afkomstig van het blog van Frits Jonker. Op wikipedia wordt Nans van Leeuwen als illustrator genoemd.
2. De teksten van de liedjes komen van Liedjesland.com.
