Dood! En iedereen kijkt mee...

begrafenisstoet Mulisch
bij de Stadsschouwburg - 1.

'Hoe moet een dochter haar vader missen terwijl iedereen kijkt' (1), schijnt  - ik was er zelf niet bij - een van de dochters van Harry Mulisch zich afgevraagd te hebben tijdens de afscheidsceremonie in een bomvolle Stadsschouwburg.

Keer op keer verbaas ik me als er weer een BN'er ten grave wordt gedragen in het volle licht van de schijnwerpers en opgebaard - al dan niet in open kist - op podia in theaters of stadions, vervoerd per rondvaartboot of witte koets, begeleid door Hells Angels of een blaasorkest - dweilorkest.

De nieuwerwetse koningen - koninginnen hebben wij in dit land slechts Van Oranje - tonen zich in de dood aan het volk zoals in oude tijden vorsten dat deden en dat volk vindt een hernieuwd gevoel van identiteit, van vaderlands trots in de gedeelde traan op het winderige plein.

Dit is het nieuwe rouwen, overgewaaid uit andere culturen, andere settings, bij het verscheiden van andere grootheden. Het begon met de dood van Princess Diana.

Ik woonde in London en herinner me die tijd, de woede van de Engelsen omdat Koningin Elisabeth zich niet liet zien - zij zat op Balmoral en was niet daar waar de mensen haar wilden hebben. Het volk was woest want de vlag op haar paleis hing niet half stok. De mensen waren ziedend en zij roerden zich, voelbaar.

Woede, vergelijkbaar met de woede hier in Nederland ten tijde van de moorden op Pim Fortuyn, Theo van Gogh. Zo'n welhaast oncontroleerbare emotie moet een uitweg aangereikt krijgen om haar beheersbaar te maken. Op revolutie en volksonrust zit immers geen enkele regering te wachten.

bloemen Kensington Palace - 2.

Princess Di, jong, mooi, moeder van twee jochies en, volgens velen, bedrogen door haar prins - net toen zij het geluk hervond ging ze dood. Ach en wee. De bloemenzee in Regents' Park reikte tot mijn knieën. 

Men schreeuwde dat de koningin moest aftreden en om de jonge William als haar troonopvolger. De sfeer in London was, op zijn zachtst gezegd, ontvlambaar. Ik voelde de dreiging en was blij dat ik de volgende dag naar Nederland zou vliegen.

De koningin kwam naar London. Het protocol werd aangepast en zij stond voor haar paleis - de vlag eindelijk half stok - en boog haar hoofd toen de kist met het stoffelijk overschot van Diana haar passeerde.

Het publiek gooide bloemen op de straat voor haar kist, op haar kist. Er werd geklapt in de kerk toen de broer van Diana sprak en het was de eerste keer dat mensen buiten langs de route applaudisseerden voor een dode. Het was 6 september 1997.

begrafenis Fortuyn - 3.

Op 10 mei 2002 werd Pim Fortuyn, vermoord door Volkert van der Graaf - hij komt binnenkort vrij - onder luid applaus en een regen van bloemen naar zijn laatste rustplaats werd gereden. 

Ook toen woede bij de bevolking. Eenzelfde woede. Eenzelfde uitlaatklep. De sfeer in Den Haag was ontvlambaar. Er werd geschreeuwd om de hoofden van politici en van de moordenaar.

Sindsdien lijkt het heel normaal onze "helden" met applaus, gezang en krokodillentranen te begeleiden tijdens hun laatste gang. Ik vraag me af waarom.

Dat er in sommige, uitzonderlijke gevallen, buitengewone emoties in het spel zijn die op vreedzame wijze gekatalyseerd moeten worden teneinde de vrede te bewaren, lijkt logisch. Dat hele speciale personen met veel ceremonie naar hun laatste rustplaats begeleid worden ook.

Jos Brink in open kist - 4.

Maar who the hell was André Hazes? Wie Jos Brink? Wat heeft de moeder van Gordon voor het land betekend? En waarom moet de nationale televisie avonden lang gegijzeld worden na de zelfmoord van een jonge acteur?

Gisteren nam Nederland afscheid van Harry Mulisch. Het overbrengen van zijn lichaam naar de Stadsschouwburg, waar een "besloten bijeenkomst" volgde, was op videoschermen te volgen. Zijn uitvaart werd live gebracht op de nationale televisie.

Niemand die dat na dagen van media terreur gek durft te vinden. Niemand die nog durft te bekennen amper te weten wie hij was - een van De Grote Drie (wie waren die andere twee ook weer...?), naar eigen zeggen de Tweede Wereldoorlog, een flamboyante man en die zijn er niet zo veel in de polder.

Ik vraag me af: waarom wordt Nederland aangespoord zo uitbundig te rouwen om mensen die men niet persoonlijk kent. Waarvan men, in leven, nooit iets vrijwillig gelezen heeft of gezien? Wiens aanwezigheid over een maand vergeten is? 

Waarover niemand volgend jaar nog spreekt behalve die dochters die zo liefdevol over hun vader spraken, hem toespraken met een verdriet groter dan de Stadsschouwburg en in het volle zicht 'terwijl iedereen kijkt'.

De dood is een van de bijzonderste momenten in het leven. Noem mij ouderwets maar ik vind dat dat moment meestens beter niet in het publieke domein getrokken dient te worden.

Als Nederland zijn groten wil eren, laat ze dat doen op andere wijze - liefst niet middels een awards show maar laat men vooral nog tijdens het leven onze grote helden eren. Let wel: er zijn maar weinigen die zo'n eretitel verdienen.

Mulisch misschien - en ik begrijp waarom hij die elk boekenbal op de trappen van de Stadsschouwburg meemaakte daarheen werd gebracht voor een laatste groet - maar klaag dan niet dat iedereen kijkt...

Iedereen keek - ook ik achteraf om wat foto's te stelen voor bij dit beklag. Dagjesmensen en dood-toeristen, geile mediamakers en regenten die mee willen liften op het succes van de dood.

begrafenis Prins Claus - 5.

Het is bizar. Het is morbide. Het is onmogelijk zo je vader te moeten missen terwijl iedereen kijkt. Hoe onmenselijk en ontluisterend - wie herinnert zich niet de begrafenis van Prins Claus? Het wachten voor de ingang van de grafkelder in het volle zicht van de camera's?

Maar blijkbaar zijn er mensen die hiervoor kiezen. Die willen dat men inkijkt en meekijkt met het verdriet. Ik begrijp het niet. Ik wil het niet begrijpen. Ik oordeel en veroordeel. Ik zwijg.

Kate
7 november 2010


Citaat afkomstig van:
(1) - http://www.nrc.nl/kunst/article2639438.ece/Nederland_neemt_afscheid_van_Harry_Mulisch

Foto's afkomstig van:
1. http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3966/Harry-Mulisch/photoalbum/detail/1046525/173787/12/Begrafenis-Harry-Mulisch.dhtml

2. http://hubpages.com/hub/London--Three-Great-Days-Day-Three

3. http://www.nrc.nl/geslotendossiers/fortuyn/aanslag_op_fortuyn/article1563940.ece/Applaus_begeleidt_Fortuyn_op_laatste_tocht

4. http://uitvaartverzorgingpieta.wordpress.com/2007/08/24/impressie-uitvaart-jos-brink/

5. http://www.martinimetzice.nl/newsflash.html